Zabytki

Najbardziej okazały jest pałac Czartoryskich, wzniesiony pierwotnie przez Lubomirskich według barokowego projektu Tylmana z Gameren w latach 1676-1679. Do dzisiaj z tamtej budowli pozostało przyziemie od strony Łachy Wiślanej i sień na parterze za wejściem głównym. Spalony w 1706 r. przez Szwedów, pałac odbudowali w latach 1722-1736 Sieniawscy i Czartoryscy, według rokokowego projektu Jana Zygmunta Deybla. Ostatecznie w latach 1785-1810 pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym przez Czartoryskich według projektu Chrystiana Piotra Aignera. Wnętrza centralnej – zabytkowej części pałacu w 2005 roku zostały udostępnione dla zwiedzających. Pałac Czartoryskich jest siedzibą Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego.
Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 30 ha. Pierwotnie został założony przez Lubomirskich, jako park regularny, i od tamtego czasu podążał za zmianami stylu puławskiej rezydencji. W latach 1731-1736 przybrał styl francuski. W latach 1798-1806 księżna Izabela zmieniła go w ogród romantyczny w stylu angielskim, umieszczając w nim szereg budowli ogrodowych i rzeźb. W tym stanie park przetrwał do dzisiaj.

Najciekawsza budowla znajdująca się w parku to Świątynia Sybilli (d. Świątynia Pamięci), wybudowana w latach 1798-1801 według projektu Aignera na wzór antycznej świątyni Westy w Tivoli pod Rzymem. W roku 1801 Izabela Czartoryska założyła tutaj pierwsze w Polsce muzeum, mające pobudzać patriotyzm w okupowanej Polsce.

  

Niedaleko Świątyni Sybilli znajduje się Dom Gotycki, wybudowany w latach 1800-09 również według projektu Aignera, otwarty z okazji pobytu w Puławach Józefa Poniatowskiego. Jest on obecnie siedzibą Muzeum Regionalnego PTTK. Obok Domku Gotyckiego stoi kopia rzeźby Tankred i Klorynda.

Domek Chiński (Altana Chińska) jest schowana wśród drzew w tzw. dolnym parku, poniżej skarpy nad samą Łachą wiślaną. Stanowi jedyną pozostałość po budowlach znajdujących się w pierwotnym ogrodzie francuskim, zostały tam zebrane najbardziej okazałe gatunki roślin trwałych – drzew, krzewów i pnączy, w sumie ponad 200 gatunków. Zbudowany został jeszcze za czasów Zofii Marii z Sieniawskich w połowie XVIII wieku, architektem był Franciszek A. Mokein. Jest to rzadki i bardzo oryginalny w skali kraju przykład architektury ogrodowej, wzorowanej na typie chińskiej pagody.
Wewnątrz Domku znajdowała się rzeźba "Tankred i Klorynda” - wykonana przez F. Lazariniego z Florencji, która wcześniej stała poniżej skarpy w prześwicie widokowym z Pałacu Czartoryskich na Kępę, a obecnie umieszczona jest obok Domku Gotyckiego.
Ciekawe jest pochodzenie nazwy Domku - było to miejsce przyjmowania gości, parzenia i picia herbaty, pijano tam „z chińskich ziół ciągnione treści”. 

Położenie

Puławy – miasto w zachodniej części województwa lubelskiego w pobliżu granicy województwa mazowieckiego, położone nad Wisłą, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły. Główny ośrodek Puławszczyzny oraz ośrodek przemysłowy (przemysł chemiczny, budowlany, farmaceutyczny, itp.), naukowy (5 instytutów naukowo-badawczych, szkolnictwo wyższe), turystyczno-kulturalny: będące częścią trójkąta turystycznego Puławy - Kazimierz Dolny - Nałęczów, ponadto ośrodek: muzealnictwa (pierwsze muzeum na Ziemiach Polskich, a zarazem najstarsze muzeum w Europie Środkowej), węzeł komunikacyjny (port rzeczny, 2 przeprawy mostowe, główne szlaki komunikacji drogowej i kolejowej, w przyszłości cywilny port lotniczy w pobliskim Dęblinie, itp.).
Według danych statystycznych z 30 czerwca 2010 roku, miasto liczyło 48 802 mieszkańców.

Nazwa Puławy - pochodzenie

Etymologia nazwy naszego miasta nie jest do końca jasna. Istnieje kilka różnych hipotez próbujących wyjaśnić genezę nazwy ”Puławy”. Wszystkie te założenia łączą ją jednak ze słowami i pojęciami bezpośrednio związanymi z rzeką.

Językoznawcy jako źródłosłów ”Puław” podają pojęcie ”pulwy”, czyli nadwiślańskie łęgi. Nazwa miasta może być również związana ze staropolskim wyrazem ”pławy”, czyli przeprawianie się przez wodę. ”Pława”, czyli znak, boja oznaczająca mieliznę lub ”pławia” czyli nurt, prąd rzeczny.

Od początku istnienia Puław rzeka Wisła była czynnikiem, który decydował o rozwoju gospodarczym osady. W związku z tym nazwa miasta być może pochodzi od pojęć związanych z rzeką takich jak ”pławica” - łódka lub ”pławba” - pływanie, żeglowanie.

Istnieje również koncepcja mniej naukowa, wywodząca się z ludowych podań, wedle której nazwa miasta ma swój początek w legendarnej opowieści. W historii tej pewien magnat, który przejeżdżał przez osadę, zmęczony usiadł na ławie, która pod jego ciężarem złamała się na pół. W związku z tym człowiek ten ogłosił, że osada ta powinna nosić nazwę ”pół ławy”. I tak według legendy powstała nazwa „Puławy”.